تیكینتی‌لر و یاشاییش یئرلری / علی محمد خلفی زنگبر
یازار : گئرمي‌لي
+0 به یه ن
آلاچیق: كؤچری عایله‌‌لرین اؤزلری ایله داشیدیغی اؤزل فورماسی اولان ائولرینه آلاچیق دئییلیر. كؤچری‌لر سورك‌لی داشیندیق‌لاری اوچون تئز-تئز سؤكوب-قورا بیلدیك‌لری بیر ائوه احتیاج‌لاری وار. آلاچیق دا تام بو ایش اوچون یاراییر.
اوبا: كؤچری‌لرین بیرگه تیكلیشدیگی یئره اوبا دئییلیر.
ائو: اینسانین دایمی یاشاییش اوچون تیكدیگی یئرینه ائو دئییلیر. كندلرده تیكیلن ائولرین تورلو فورما‌لاری اولسادا گئنل‌لیكله ایكی گؤز بیر دهلیز فورماسیندا اولور. سون زامان‌لاردا آلت-اوست تیكیلیر، آلتی تووله اوستو ائو اولور. ائوه دام دا دئییلیر.
بالیق‌بئلی: دامین اوستونو عینی بالیق بئلی كیمی ائدردیلر. بئله ائولرین اوستونه كولش دؤشردیلر.
پیلله: ائولر ایكی‌قات تیكیلدیگینده اوست قاتا چیخماق‌دان اؤتورو دوزه‌لن اؤزل تیكینتی‌دیر.
تؤوله: مال-قارا و آت-قاتیر ساخلاماق‌دان اؤتورو تیكیلن تیكینتی‌دیر. ائو كیمی اولور اما اونون یئرینه داش دؤشنیر بیرده كی، آخورو اولور.
تؤوله‌باشی:
تنَوی: دهلیز كیمی بیر یئردیر. اما دهلیزدن بؤیوك و گؤزدن بالاجا اولور و گؤزلرین اونا قاپی‌سی اولمور بلكه اونون قاپی‌سی ائیوانا یا آیریدا چؤله چیخیر. بئله یئره بعضاً موتفاخ یا میتباخ دا دئییلیر.
چپَر: گئنل‌لیكله باغ‌لارین و باخچا‌لارین دؤوره‌سینه آغاج‌دان و داش‌دان چكیلن مانعه دئییلیر. اما بعضاً خارمانا و بو كیمی باشقا یئرلره ده چپر چكیلیر.
دؤرت دیرك‌لی:
دهلیز: ائوین گؤزلرینه گیرمه‌دن اونجه، اونلاردان بالاجا اولان بیر یئره گیریلیر كی، گؤزلرین قاپی‌سی اورا آچیلیر.
سامان‌لیق: یایدا بیچیلن تاخیل‌لارین سامانینی قیشدا حیوان بئجرمك‌دن اؤتورو ییغیلاجاغی یئره سامان‌لیق دئییلیر. سامانلیغین اوباش-بوباش دیوارلارینین اورتاسینی دیك ائدیب اونلارین اوستونه سون دئییلن اوزون بیر آغاج آتیلیر. سون‌دن یان دیوارلارا پایا آدلانان آغاج‌لار دؤشنیر. پایا‌لاراین اوستونه مالات آدلانان بالاجا آغاج‌لار دؤشندیك‌دن سونرا سامانلیغین اوستونون كولشی دؤشنیر.
قهل: دؤوره‌سی دیوارلا هؤرولن قویون ساخ‌لانان یئره قهل دئییلیر.
كالاوا: كالووون دیوارلاری یئره بیراز قالانا قدر اوچاندا كالاوا دئییلیر. دئمه‌لی كالاوادا دیوارین قالینتی‌لاری گؤرونور اما هوندور اولمور.
كالوو: تیكینتی‌نین اوستو اوچان‌دان سونرا، آیاقدا قالان تاوان‌سیز دیوارلارا كالوو دئییلیر.
كوز: تؤوله‌دن بالاجا و لؤل‌دن بؤیوك اولور. بو تیكینتی اؤزل‌لیكله قوزو سالماق اوچون تیكیلیر.
كور: سامان ییغماق اوچون كولش‌دن قورولان بیر قورما‌دیر. دایره بیچیمده بیر ردیف كولش چینله‌ییب ایچینه سامان وئریرلر. بو شكیلده قوروب هوندورلشدیریب باشینی بیتیریر‌لر.
كورونج: بو تیكینتی بوتونلوكله تاختا‌دان دوزه‌لیر. تك اوتاق‌لی ائو فورماسیندا اولور اما اوستونو كولشله شیروانی صورتده اؤرتورلر. بو تیكینتی تاخیل ساخلاماق اوچون دوزه‌لیر. كورونجون هوندور بیر باجاسی اولور و اوردان تاخی‌لی تؤكوب-گؤتورورلر.
كومه: آلاچیق یئرینه اؤته‌ری تیكیلن یاشاییش یئرینه كومه دئییلیر. یا بیر آز دیوار چكیب اوستونو نایلون یا چادیرلا اؤرتورلر یادا كی، آلاچیق آغاجی كیمی آغاج‌لاری باش-باشا باغلادیق‌دان سونرا اونون اوستونو نایلون یا باشقا بو كیمی وسیله‌لرله اؤرتورلر.
كوسارا: كورونجو تاختا‌دان یوخ داشلا پالچیقلا تیكیب و ایچینی سوواسان كوسارا اولور.
كند: اها‌لی‌سی‌نین اوتراق صورتده بیر یئرده تیكلیشیب یاشادیق‌لاری یئره كند دئییلیر. كندی شهردن آییران اونون ائولری‌نین سایی و مشغول اولدوق‌لاری اكین‌چی‌لیك و مالداریق ایشلری‌دیر.
گؤز: ائوین اوتاق‌لاری‌نین هر بیری‌سینه بیر گؤز دئییلیر.
لم: بوستان و اكین یئری‌نین قیراق‌لاریندا لم قورولور. یئره دؤرد هاچا آغاج باسدیریلیر و هاچا‌لارا آغاج آتیلدیق‌دان سونرا اونون اوستو دؤشنیر. لم یردن اوجا اولدوغونا هم بوستان یاخشی گؤرونور همده بؤر-بؤجوك و ایلان-قورباغا اونا چیخابیلمیر.
وانا: قویونون تؤوله‌سی اولور اما او بیری تؤوله‌دن فرق‌لی اولور. وانانین هم اوستو همده آخورو آلچاق اولور.
یورد: اوبا تؤكولوشن یئره یورد دئییر.
http://www.milmugan.blogfa.com/post-28.aspx
سون یازیلار
