گئرمی
یازار : گئرمي‌لي
+0 به یه ن
گرمی نیوز:
گئرمی (گرمی) اردبیل ایالتی‌نین شهرلرین‌دن بیری‌دیر. بو شهر موغان بولگه‌سی‌نین مركزی‌دیر. گئرمی ایالتین قوزئیین‌ده یئرلشیب‌دیر. بو شهر 39 درجه و بیر دیقه قوزئی ائنلم‌لرین‌ده و 48 درجه و 3 دیقه و 35 ثانییه دوغو بویلام‌لارین‌دا یئرلشیب‌دیر. گئرمی‌نین 900 مئتر آزاد دنیزلردن اوجالیغی واردیر. بو شهر اردبیل شهریله 120 كیلومئتر، بیله‌سووار شهریله 53 كیلومئتر، موغان‌شهر شهریله 98 كیلومئتر، تبریز شهریله 320 كیلومئتر و تئهران شهریله 733 كیلومئتر فاصیله‌سی واردیر [1]
گئرمی شهری‌نین سیماسینی ایكی یئره بولمك اولار: هامار و داغلیق بولوم‌لری. داغلیق بولومو عومومییت‌له شهرین اسكی محله‌لرین‌دن تشكیل تاپیب‌دیر. "قالاباشی"، "سرچیشمه"، "عابباسییه" و "قاراخان‌داغی" محلله‌لری بو بولوم‌ده یئرلشیب‌لر. شهرین جوما مسجیدی و اصلی بازاری‌دا داغلیق بولومون‌ده یئرلشیب‌دیر. هامار بولوموده عومومییت‌له 1357اینجی ایل‌دن سونرا مسكون‌لاشیب‌دیر. "هیلال‌احمر" و "ائبیش‌آوا" محلله‌لری بو بولوم‌ده یئرلشیب‌لر. [1]
ایران ایسلام اینقیلابی‌نین ایلك گون‌لرین‌ده -سئیید محممدكاظیم شریعتمداری‌نین ماجراسین‌دا- گئرمی شهرین‌ده‌ده قاریشیق‌لیق اولوب‌دور. بو قاریشیق‌لیق سونون‌دا گئرمی‌نین خالقی بوتون دوولتی ایداره‌لری‌نین كونترولونو -او جومله‌دن محبسین كونترولونو - ال‌لرینه كئچیردیب‌لر. اونلار محبس‌ده اولان‌لاری آزاد ائدیب، یئرلرین گئرمی‌نین اینقیلاب گاردی‌نین عوضولرین محبسه سالیب‌لار.[2] [3]
Mündəricat[gizlə] |
[redaktə] آد
گئرمی شهری‌نین آدی باره‌ده بیر نئچه نظر مووجوددور. بعضی‌لر بو شهری بیر سیرا طایفالار -او جومله‌دن "چم گئرمی" و "گئرامی" طایفالارینا- ایلگی‌لندیریرلر. بعضی یازی‌چی‌لاردا بو نظری ایره‌لی سورورلر كی گئرمی‌نین آدی ایكی بولوم‌دن تشكیل تاپیب‌دیر: "گئر" + "می".
بون‌لارین هر بیری‌سی‌نین معناسین آراش‌دیرماق‌لا، گئرمی‌نین معناسین آنلاماق مومكون اولار. "گئر" قاورامی بعضی قایناق‌لاردا "ائو" معناسین‌دا ایشله‌نیب.[4] "می" قاورامی‌دا "گوی سل یاسالار" آنلامین‌دادیر.[5] بو اساس‌دا گئرمی آدی‌نین معناسی "گوی سل یاسالارین ائوی" اولور [1].
[redaktə] اهالی
[redaktə] دیل و دین
گئرمی شهری‌نین خالقی‌نین دیل‌لری آزربایجان توركجه‌سی و مذهب‌لری‌ده اون‌ایكی ایمامی شیعه‌دیر.[1] بو شهرین
[redaktə] نوفوس سایی‌لاری
گئرمی شهری 1335اینجی ایل‌ده 550 ائولی و 3٬039 نفر نوفوس، 1345اینجی ایل‌ده 877 ائو و 4٬594 نفر نوفوس، 1355اینجی ایل‌ده 1٬307 ائو و 7٬538 نفر نوفوس، 1365اینجی ایل‌ده 3٬295 ائو و 19٬946 نفر نوفوس و 1375اینجی ایل‌ده 4٬948 ائو و 28٬166 نفر نوفوسو واریمیش.[1][6]نوفوسو 1385اینجی ایل‌ده ۲۸٬۳۴۸ نفریمیش كی بو باخیم‌دان اردبیل، موغان‌شهر، خییاو و خالخال شهرلرین‌دن سونرا، اردبیل ایالتی‌نین بئش‌اینجی ان نوفوس‌لو شهری ساییلیر.[7]
[redaktə] تاریخی اثرلر
[redaktə] قالاباشی
گئرمی اساسن بیر قالا باشین‌دا یئرلش‌میش‌دیر؛ لاكین شهر بویودوگجه اطراف یئرلرده‌ده اینسان‌لار ساكین اولموش‌لار. گئرمی‌نین ایچین‌ده یئرلشن قالا خالق آراسین‌دا "قالاباشی" آدیله تانیلیر؛ یعنی بو بولوم‌ده تیكیلن ائولره قالاباشی ائولری دئییلیر. لاكین بوگون گئرمی شهری بویودوگونه گوره، باشقا محلله‌لرین آدلاری بو شهرین محلله‌لرینه آرتیب‌دیر.
[redaktə] قیزقالاسی
گئرمی‌نین تخمینن 30 كیلومئتر قوزئیین‌ده -بیله‌سووار یولون‌دا- اینجیل‌لی آدیله مشهور اولان كندین یاخین‌لیغین‌دا "قیزقالاسی" آدین‌دا بیر معروف قالا واردیر. بو قالانین اثری هله‌ده اوزونو قالین دیوارلاریله گوسترمك‌ده‌دیر. عئین‌حال‌دا گئرمی‌نین دوغوسون‌دا و موران منطقه‌سین‌ده "سالالا" آدلی كندده چوخ اسكی دونم‌لره عایید اولان بیر تپه وار كی ایندییه قدر بو قالادان چوخ‌لو یئرآلتی شئی‌لر اوزه چیخیب‌دیرلار.
[redaktə] برزند
آدلارینی چكدیییمیز اسكی اثرلردن علاوه، گئرمی‌نین باتی‌سین‌دا -تاریخ‌ده آدی مشهور اولان و آزربایجان قهرمانی- بابك خوررم‌دینین علئیهینه ساواشان خلیفه‌نین اوردو باش‌چی‌سی افشینین تانیل‌میش "برزند" قالاسی یئرلشیب‌دیر. بو قالا ایندی‌ده برزند آدینی ساخلاییب‌دیر.
[redaktə] مدنییت
"او اولماسین بو اولسون" بسته‌كار اوزئیر حاجی به‌ی‌لی‌نین اثری 1335اینجی گونش ایلین‌ده گئرمی‌نین خواجه نصیرالددین اوخولون‌دا صحنه‌یه چیخیب‌دیر.[8] محمود دست‌پیش (واله‌بابا) اثرین موقددمه‌سین‌ده بو باره‌ده بئله یازیر:
بو اثر 1335 شمسی‌ده گئرمی قصبه‌سین‌ده (ایندی‌كی موغان مركزی) ایمكاناتین اولماماغینا رغما، گئجه-گوندوز چالیشیب همكارلاریم (معللیم‌لر)، شاگیردلر، ذوق‌لو كسبه و یئرلی اهالی‌نین ایستیقبالی اوزره قصبه‌نین تكجه مدرسه‌سی اولان (دبستان خواجه‌نصیر)ین راهرووون‌دا صحنه‌یه گتیردیم. شاگیردلرین میزلرین‌دن صحنه دوزه‌لت‌دیك، خئیرخواه آدام‌لارین كومك‌ایله صحنه پرده‌سی و اویونچولارین پالتاری حاضیرلاندی، صحنه‌نین جیلوه‌سی اوچون ساده دئكور اوز الیم‌له دوزه‌لت‌دیم، ماشین باتری‌سین‌دان ایستیفاده ائدیب، صحنه پروژئكتور ایشیقی سال‌دیق (او زامان برق یوخودو) و ساده گرامافون‌لا موسیقی سس‌له‌ندیردیك. تصافن گئرمی‌ده آقای یحیا آدین‌دا بیر نفر تارزن واری‌دی. نماییش‌نامه‌نین هاوالارین اوخویوب، اونا اویرت‌دیم. اوچ آی تلاش‌دان سونرا حاضرلیغیمیزی ائعلان ائت‌دیم، بلیت‌لری ال‌ایله یازیب دوزلت‌دیك، خالق ایستیقبال ائله‌دی، بلیت‌لرین گلیرین‌دن پرده و پالتارلارین خرجی چیخ‌دی. نماییش‌نامه‌ده اوزوم، مشهدی عیباد، آقای پرویز شكوری (معللیم)، گول‌ناز، آقای عیسا كففاشی (معللیم)، قوچو عسگر، آقای موسلوم داننده (معللیم)، حسن به‌ی، آقای آزاد زاریع (شاگیرد)، صنم، كسبه‌لردن بوركچو عظیم حاممال، خان‌اوغلان سرور و باشقا نئچه نفر كی آدلاری یادیم‌دا دئییل، نماییش‌ده اولان شخصییت‌لرین رول‌لارین‌دا صحنه‌یه چیخ‌دیق. بو نماییش‌نامه دورد دفعه تكرار اولدو؛ ائله‌كی جناب سرهنگ موستشاری (مرزبان)، آقای حبیبی (بخشدار)، آقای رببانی (رئیس فرهنگ، ایندی‌كی آموزش و پروریش) طرف‌لرین‌دن تشویق اول‌دوم. بورادا لازیم گورورم رحمت‌لیك آقای محمدحوسئین نئعمتی‌دن (كربلای داداش) كی نماییش‌نامه‌نین متنین تزه‌دن كاغاذا كوچوردوب، سوفلورلوگ ائله‌دی و هابئله باشقا كومك‌لرینه گوره یاد ائله‌یم. آللاه اونا و ساییر آدام‌لار كی همكارلیق‌لاری واردی، رحمت ائله‌سین. بو خاطیره‌لر كئچ‌میش گون‌لرین واراق‌لارینا تاپیشیریل‌دی.
[redaktə] قایناق‌لار
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 پژوهشی در جغرافیای مغان، سید محمد ابراهیمی، انتشارات نیك اموز، 1385
- ↑ شكل‌گیری هویت جمعی در آذربایجان ایران، برندا شیفر، ترجمه: آیدین رحیمی، ناشر: اولوس، 1385، صص 21 و 22.
- ↑ مرزها و برادری؛ ایران و چالش هویت آزربایجانی، نویسنده: براندا شیفر، ترجمه: یاشار صدقیانی آذر، ناشر: اولوس، ص 117.
- ↑ چای‌لی، 1382، ص 213.
- ↑ نیایش، 1382، ص 88.
- ↑ ایرانین آمار مركزی، 1385اینجی ایلی‌نین نوفوس سایی‌سی.
- ↑ ایرانین آمار مركزی، 1385اینجی ایلی‌نین نوفوس سایی‌سی.
- ↑ او اولماسین بو اولسون، به كوشش محمود دست‌پیش (واله‌بابا)، ناشر: شركت تعاونی كارآفرینان فرهنگ و هنر، چاپ اول، 1388.
| [gizlə] Ərdəbil ostanı***اردبیل ایالتی | |
|---|---|
| Mərkəz | Ərdəbil |
| Şəhristanlar | Biləsuvar • Ərdəbil • Kosər • Meşkinşəhr • Germi • Nəmin • Nir • Parsabad • Sərein • Xalxal • Meşkinşəhr (Xiyav) |
| Şəhərlər | Abı bəyli • Ərdəbil • Aslanduz • Biləsuvar • Parsaabad • Təzəkənd • Üngüt • Cəfərabad • Xalxal • Rəzey • Sərein • Ambaran • Külür • Koreyim • Germi • Givi • Lahrud • Meşkinşəhr • Nəmin • Nir • Həşcin • Hir • tikəmədaş • anbaran • fəxrabad • kulur |
|
Mərkəz
|
|
|
بؤلگه‌لر
|
|
|
شهرلر
|
|
| İranın ostanları | |
سون یازیلار
