گرمی نیوز

گرمی نیوز:

مشخصات كتاب: شاهد بازی در ادبیات فارسی، دكتر سیروس شمیسا، انتشارات فردوس، 1381

دكتر سیروس شمیسا در این كتاب سعی‌ دارد تا از جریان های تاریخی- اجتماعی ایران را كه در ادبیات ایران از تاثیر گذاری فوق العاده ای برخوردار بوده  به تصویر بكشد.

به هر حال شمیسا بر مبنای متون نظم و نثر و تاریخی گذشته ادعا می كند كه (شاهد بازی) یا عشق مرد به مرد كه در طول تاریخ با اسم ها و اصطلاحات مختلفی مطرح شده است: نظر بازی، جمال پرستی، بچه بازی. به شخص مفعول امرد، بی ریش، نو خط، مخنث، ساده رخ و ... به شخص فاعل جمال پرست، صورت پرست، بچه باز و ... در نزد قدما قبحی كه امروز دارد را نداشته است و شاید هم اصلا  قبحی نداشته است و ایرج میرزا را شاهد مثال می آورد كه تا یك قرن پیش كسی مثل او كه از افراد متشخص جامعه بوده  در بیان شاهد بازی های خود ظاهرا از هیچ احساس شرمندگی برخوردار نبوده است.
در ادامه شمیسا اذعان می كند كه ادبیات غنایی فارسی به یك اعتبار ادبیات همجنس گرایی است. او می گوید كه در این كه معشوق شعر سبك خراسانی و مكتب وقوع در دوره تیموری، مرد است شكی نیست. اما ممكن است كه خواننده غیر حرفه ای در مورد ادبیات سبك عراقی مثلا غزلیات امثال سعدی و حافظ دچار شك و تردید شود. اما حدود نصف اشعار این بزرگان هم صراحت دارد كه در باب معشوق مذكر است. زیرا آشكارا از واژه های پسر و امرد و خط عذار و سبزه ریش و این گونه مسائل سخن رفته است. باید دانست كه مسائلی چون رقص و زلف و خال و خطّ و قد و دامن و تیر نگاه و ساقی گری و امثال این ها كه امروزه به نظر می رسد در مورد زنان است در قدیم مربوط به مردان می شده است. ادبیات سبك هندی هم اساسا ابیات عاشقانه نیست و عمدتا جنبه ادب تعلیمی دارد، اما بر طبق سنّت در آن هم معشوق مذكر است. در دروه بازگشت یعنی ادبیات دوره قاجار به تبع ادبیات دوره های سلجوقی و غزنوی و نیز واقعیت های موجود جامعه معشوق مرد بوده است. لذا می توان گفت كه فقط در ابیات دوران معاصر است كه در آن به طور گسترده یی با معشوق مونّث مواجه ایم.
شاهد بازی در متون تاریخی هم انعكاس وسیعی داشته است مثل عشق سلطان محمود به ایاز یا عشق امیر یوسف برادر سلطان محمود به غلام تركش طغرل كافر نعمت كه در تاریخ بیهقی منعكس شده است. در دوران قاجار هم عشق ناصر الدین شاه به غلامعلی خان معروف به ملیجك . در دوره صفویه در برخی از شهرهای امرد خانه هایی دایر بوده است كه به صورت رسمی با مجوز كار می كرد ه اند و حكومت از آنان مالیات اخذ می كرده است.

دكتر شمیسا رواج همجنس گرایی در ایران را به دوران بعد از اسلام نسبت می‌دهد در حالیكه شهرنوش پارسی پور از سابقه چندهزار ساله آن خبر می‌دهد. ویل دورانت نیز كه به همجنس گرا بودن ایرانیان در زمان باستان اشاره مستقیم كرده است.

شعری مرتبط از حافظ:

شب است و شاهد و شمع و شراب و شیرینی// خجسته است چنین شب كه دوستان بینی

 سعدی:

نام سعدی همه جا رفت به شاهدبازی‏ // وین نه عیب است كه در ملت ما تحسین است

در این متن از منابع زیر استفاده شده است:

شاهد، معشوق مرد در ادبیات فارسی

شاهد بازی در ادبیات فارسی (منبع اصلی)

نگاهی به كار تحقیقی «شاهد بازی در ادبیات فارسی» / شهرنوش پارسی پور

دانلود رایگان: دانلود كتاب شاهد بازی در ادبیات فارسی

http://toktok.persiangig.ir/document/naghdi%20az%20SH.Parsipoor.pdf

ویل دورانت، تاریخ تمدن، مشرق زمین گاهواره تمدن
و...