گرمی نیوز

گرمی نیوز:

مقاله زیر از نوشته‌های جناب سید محمد ابراهیمی است كه برای انتشار در اختیار گرمی نیوز قرار گرفته است. با مطالبی كه از طرف این پژوهشگر فعال در اختیار وبلاگ قرار گرفته است، هر چند روز یكبار، یكی از مشاهیر شهرستان مغان (گرمی) خدمت خوانندگان معرفی خواهد شد.


سید سادات خان حسن اوغلی قسمتهایی از ترجمه فارسی كتاب قوزلو گوزل شلاله لر كندی


مرحوم سید سادات خان حسن اوغلی فرزند سید حسن در حدود سال 1266هـ.ش در روستای پئریمبئل از روستاهای طایفه خلیفه لوی مغان كه فعلا در آنسوی مرز قرار دارد متولد شده و در دوره جوانی بخاطر درگیر شدن با نیروهای ارتش كمونیستی شوروی دستگیر و به سیبری تبعید می شود. بعد از چند سال، با یكی از خلبانان كه هر ماه یكی دوبار آذوقه تبعیدیهارا می آورده آشنا شده وتوسط ایشان از آن منطقه فرار می كند و پس از طی مشقتهای زیاد از طریق باكو و لنكران به زادگاهش برمی گردد . اما چون می دانسته روسها حتما به دنبالش خواهند آمد، دست نامزد خود را گرفته و خود را به این سوی مرز می رساند و بخاطر هم طایفه وخویشاوند بودن با اهالی قوزلو، این روستا را برای سكونت برمی گزیند وتا آخر عمر در آن ساكن می شود.
روسها بعد از اطلاع از فرار ایشان به این سوی مرز از دولت مركزی خواستار دستگیری و تسلیم او می شوند و به این ترتیب مرحوم سادات خان از طرف هر دو كشور تهدید می شود و از آن زمان به زندگی مخفی رو می آورد و شبها به درگیری با روسها و راهزنان و اشرار و روزها به استراحت می پردازد و بخاطر مهارت فوق العاده در اسب سواری و تیراندازی تلفات زیادی به نیروهای شوروی كه همواره ایشان را تعقیب می كردند وارد می سازد. حركت چریكی ایشان بقدری ترس در دل روسها و راهزنان انداخته بود كه حتی بسیاری از آنها با شنیدن نام آن مرحوم هراسان پا به فرار می شدند. اسیر ساختن دهها نفر از سربازان روس با چوب دستی و زد و خورد انفرادی وی با دهها نفر از نظامیان شوروی و نیز شجاعتهای او در برخورد با راهزنان و اشرار كه به روستای قوزلو تعارض می كردند هر كدام داستانی شنیدنی دارد كه در اینجا مجال پرداختن به آنها نیست. به هرحال ایشان پس از عمری مبارزه با اشغالگران روس و راهزنان و اشرار منطقه، سرانجام به طرز فجیعی به دست روسها به شهادت می رسد كه به شرح آن می پردازیم ؛ همچنانكه بیان شد مرحوم سید سادات خان همواره بخاطر تحت تعقیب بودن، زندگی مخفیانه ای داشته و هیچ كس دقیقا محل استراحت وی را نمی دانسته است. سرانجام بعد از سالها جستجو، روسها بوسیله گماشته گان و جاسوسان خود كه در منطقه برای دستگیــری ایشان اجیر كرده بودند مطلع می شوند كه شب را درخانه خود در قوزلو خواهد بود. بدنبال آن شبانه با نیروهای ویژه 24 نفری به محاصره روستا و خانه آن مرحوم می پردازند.
مرحوم سید سادات خان بعد از آگاهی از موضوع به زد و خورد با آنها می پردازد. صدای گلوله های دو طرف در سحرگاه روز 22 مهرماه سال 1320هجری شمسی خاطره از یاد نرفتنی را برای مردم روستا می آفریند. بعد از ساعتها تیراندازی و در حالیكه چندین نفر از روسها بر اثر اصابت گلوله این مبارز نستوه كشته یا زخمی میشوند سرانجام تفنگشان گیر می كند. در این حال با دست خالی به سوی یكی از نیروهای روسی هجوم می برد و بعد از خفه كردن او، اسلحه او را گرفته و در حال وارد شدن به خانه از پشت مورد اصابت گلوله قرار میگیرد با این حال باز تا آخرین نفس به مبارزه ادامه داده، بخاطر رفتن خون زیاد توان خود را از دست می دهد و به زمین می افتد. روسها بعد از ساعتها معطلی و در حالیكه از ترس جرات نزدیك شدن به پیكر بی جان آن مرحوم را نداشته اند پس از كسب اطلاع دقیق از رحلت آن مبارز قهرمان كه به حق شایسته درجه شهادت است، برسر پیكر بی جان او ریخته وجنازه و خانه آن مرحوم را به آتش می كشند و به این ترتیب به زندگی یكی از مبارزان و قهرمانان منطقه مغان پایان می دهند. فرمانده نیروهای مهاجم خونریز بعد از مخابره خبر شهادت سادات خان فورا به مركز احضار و بخاطر سرپیچی از دستور مسكو مبنی بر زنده گرفتن او، اعدام می گردد. چند روز بعد دسته ای دیگر از سربازان از راه رسیده و دستور مركز مبنی بر انتقال جسد ایشان جهت بررسی و كشف ویژگیهای جسمی این قهرمان را اعلام می نمایند و ریش سفیدان روستا با عذر و بهانه زیاد به زور آنها را از این كار منصرف می نمایند. قبر ایشان در قبرستان روستای قوزلو قراردارد. اهالی روستا در سالهای اول شهادت ایشان بخاطر ترس از سالداتهای روسی جرأت احداث مقبره ای درخور شان این مبازر را نداشته اند و بعدها هم در زمان كدخدایی مرحوم آقاحسن در مجالس قرآن خوانی چندین بار این موضوع مطرح اما كار به امروز و فردا گذاشته شد و عملی نگردید. حال از مسئولین شهر احداث یادمان این شهید گرانقدر و دیگر شهدای جنگ جهانی دوم منتطه بشدت مورد انتظار می باشد.