پئندیر توتماق / علی محمد خلفی زنگبر
یازار : گئرمي‌لي
+0 به یه ن
بولگه‌نین فولكور و عادت-عنعنه‌سی باره‌ده چالیشان میل موغان وئبلاگی "پئندیر توتماق" آدلی بیر مقاله‌ایله یئنی‌لندی. گرمی نیوز بو ده‌یه‌رلی یازی‌نی اوخوجولاری‌لا پایلاشیر.
سوتو ساغیب بیر یئكه قابا توپلاییب گئجه‌دن سحره كیمی آغزی آچیق قویورلار (سریرلر). سوتون خاماسی و یاغی اونون اوزونه قالخیر، بیر بالاجا قاب یا یئكه قاشیق‌لا اونون اوزونو سیویریب، قاتیق چالیب چالخاماقدان اؤتورو آیری قابا تؤكورلر. یئرده قالان سوتو -اوزو ییغیلمیش سوتو- آیری بیر یئكه قازانا تؤكوب اوتون-اوجاغین اوستونه قویورلار. سوت بیر آز قیزدیقدان سونرا (بیشمه‌دن) اونو یئره قویوب، مایا maya آتیب اوستونو چیت-چوله ایله باسدیریرلار. ایكی ساعاتا یاخین قالدیقدان سونرا پئندیره چئوریلدیینی بیلمك‌دن اؤتورو، اونون اوستونو آچیب باخیرلار. توتماسا، توتونجا آیریدان اوستونو باسدیریرلار. توتسا اونون اوستونو آچیرلار و اونو گؤتوروب سوزگج süzgəc دئییلن جونا آغدان تیكیلمیش بیر پارچانین ایچینه تؤكوب آغیزینی باغلادیقدان سونرا، قارغی-قامیش یا یونولموش چوبوقلاردان اؤزل بیچیمده دوزلمیش چیغ çığ آدلانان بیر وسیله‌نین آراسینا قویوب اوستونه بیر آغیر و یاستی داش قویورلار. بو داشا پئندیر داشی دئییرلر.
پئندیر چیغدا سویو بوتونلوكله چكیلینجه قالیر. سونرا كوكه kükə شكلینده اولان پئندیری چیغدان گؤتوروب، اوندان تؤكولموش لور lor سویونو آلا قاینار ائدیب پئندیرین كوكه‌سینی سوزگج‌ده اونا باتیریب چیخاردیب آیری دان چیغا قویورلار. سویو چكیلدیكدن سونرا كوكه‌نی چیخاردیب او اوز-بو اوزونه دوز سپیب قویورلار بیر آز قالیر، كوكه بركیدیكدن سونرا اونو دیلیم-دیلیم دوغراییب دوز ویریب دری-موتالا آتیرلار. او دری دولدوقدان سونرا، پئندیری بوشالدیب یئنی حاضیرلانمیش بیر آیری موتالا تؤكوب-تپیرلر و آغیزینی برك باغلاییرلار. بو پئندیر بئله قالیر و پاییز-قیشدا یئییله‌نه كیمی اؤزونو یاخشی توتوب- دگیر. بو پئندیره "دَیمیش پئندیر" دئییرلر.
پئندیر سوتونو سریب اوزونو ییغسالار پئندیر قورو اولور. یوخسا پئندیر یاغلی و یوموشاق اولور.
لور lor سویو و قارا قوروت
تزه پئندیردن سوزولن سوووا، لور سویو دئییلیر. لور سویونو قازانا تؤكوب قاینادیرلار. چوخ قاینادیقدان سونرا او بركیییر. سونرا اونو قاریشدیریب بیشیردیكجه بویاسی قارالیر و قارا قوروت qaraqurut آدلی بیر شئی دوزه‌لیر.
پئندیر مایاسی نئجه دوزه‌لیر؟
مال-داوار كسیلدیكدن سونرا اونون قورساغینی (معده سینی) گؤتوروب یویوب چؤلده بیر ایپین اوستونه سریب و قورودورلار.
اؤروشدن شیرین بییانی ییغیب، كؤكونو آییریب یویوب-تمیزله‌ییب قورودورلار.
بوغدا و آغ نوخودو بیرلیكده قاینادیرلار سونرا اونو یئره قویورلار ایچینده اولانلار دیبینه چؤكور و سویو آیریدا اوزونه دورور. اونون سویونو گؤتوروب بارداغا تؤكورلر. سونرا قوروموش قورساقدان و شیرین بییان كؤكوندن آیری-آیری آغ چیت دن تیكیلمیش توربانین ایچینه آتیب آغیزینی باغلاییب بارداغا آتیرلار. بارداغین آغیزینی سله (كسیلمیش مال-داوارین قارینین بیر بؤلومو) ایله باغلاییب، ایستی بیر یئره قویوب اوستونو باسدیریرلار. بیر نئچه گون قالیر مایا توتور. اونو سیناماقدان اؤتورو بیر آز قیزمیش سوته آتیرلار. پئندیره چئویرسه، بیل كی مایا حاضیرلانیب. یوخسا مایا توتونجا اوستونو باسدیریرلار.
موتال نئجه دوزه لیر؟
قویون-كئچی كسیلدیكدن سونرا دریسینی بوتؤو شكیلده سویوب، توكونو قیرخیب، هر ایكی اوزونو دوزلاییب، اَت اوزونه چئویریب آچیق هاوادا آسلاییرلار. دری قورودوقدان سونرا اونو چئویریرلر توكلری ایچه‌ری و اَت اوزو چؤله قالیر. سونرا آشاغاسینی و قول-قیچلارینی باغلاییرلار و بوینو موتالین آغیزی كیمی قالیر. سونرا پئندیری اونا ییغیرلار. و آغیزینی باغلاییرلار.
هر موتال بیر ایل ایش وئریر.
-موتالین آدی ایله باغلی بیزیم ائل آراسیندا، موتال-موتال آدلی بیر اویون وار. (اویون لاردا یازیلیب)
موتال لا باغلی آتالار سؤزو:
-ایت موتالدان اَل چكدی، موتال ایتدن اَل چكمدی.
-پئندیری دری (موتال) ساخلار، آروادی اَری ساخلار.
سون یازیلار
